Khám phá các loại kích thước cảm biến thường gặp trong nhiếp ảnh

Cảm biến là một trong những yếu tố quan trọng để tạo ra những tác phẩm nhiếp ảnh độc đáo và ấn tượng, đồng thời là chìa khóa để hiểu rõ hơn về cách hình ảnh được hình thành và truyền tải cảm xúc của nhiếp ảnh gia. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các loại kích thước cảm biến phổ biến và tầm quan trọng của chúng trong việc tạo ra những tấm hình đẹp và ấn tượng.

1. Kích thước cảm biến là gì?

Kích thước cảm biến là sự đo lường đường kính của con chip nằm bên trong máy ảnh, có nhiệm vụ thu thập ánh sáng và biến nó thành hình ảnh. Kích thước cảm biến càng lớn, khả năng thu ánh sáng càng cao, giúp tạo ra hình ảnh có độ sắc nét cao hơn và hiệu suất trong điều kiện ánh sáng yếu cũng tốt hơn.

Kích thước cảm biến là phần màu hồng của máy ảnh trên bức ảnh (Nguồn ảnh: expertphotography)

Cảm biến nhỏ thường xuất hiện trong máy ảnh ngắm và máy ảnh chụp, trong khi cảm biến lớn thường được sử dụng trong các máy ảnh DSLR chuyên nghiệp và máy ảnh không gương lật.

Ba bức ảnh được chụp bằng ba cảm biến máy ảnh khác nhau ở cùng một vị trí với cùng độ dài tiêu cự. Như bạn có thể thấy từ các hình ảnh ở trên, khi kích thước cảm biến nhỏ hơn, hình ảnh sẽ bị cắt đi một chút. (Nguồn ảnh: theschoolofphotography)

2. Các loại kích thước cảm biến phổ biến

Full-frame

Cảm biến Full Frame, hoặc còn được gọi là cảm biến 35mm, xuất hiện cả trong các máy ảnh DSLR truyền thống và các máy ảnh không gương lật (mirrorless) tiên tiến. Với kích thước tương đương với phim 35mm truyền thống, cảm biến Full Frame đã trở thành "tiêu chuẩn vàng" cho nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp và những người yêu thích sáng tạo ảnh đỉnh cao.

Kích thước chính xác của cảm biến Full Frame thường là 36x24mm, tạo ra một khung cảm biến rộng hơn so với các loại cảm biến khác. Nó cho phép cảm biến Full Frame thu thập nhiều ánh sáng hơn, mang lại độ phân giải cao và khả năng tái tạo chi tiết tốt hơn trong mọi bức ảnh.

Ví dụ, Canon EOS R5 là một sản phẩm điển hình của máy ảnh không gương lật sử dụng cảm biến Full Frame. Còn máy ảnh DSLR phổ biến như Nikon D850 cũng sử dụng cảm biến Full Frame, thường được gọi là "FX" trong hệ thống máy ảnh Nikon.

Máy ảnh Canon EOS R5 có cảm biến Full-Frame (Nguồn ảnh: Canon)

Khả năng của cảm biến Full Frame không chỉ giới hạn ở chất lượng hình ảnh xuất sắc, mà còn mở ra sự sáng tạo và đa dạng trong việc sử dụng ống kính và cách chụp ảnh. Từ việc chụp chân dung sắc nét với hiệu ứng nền mờ đẹp đến việc ghi lại phong cảnh rộng lớn, cảm biến Full Frame mang đến những khả năng vượt trội cho nhiếp ảnh gia.

Ảnh chụp bằng máy ảnh Canon EOS R5 và ống kính Canon RF 15-35mm F2.8L IS USM (ở tiêu cự 15mm, 1/200, f9 và ISO 640). (Nguồn ảnh: Canon)

APS-C

Định dạng APS-C, hay còn gọi là crop-sensor, thực sự là một trong những định dạng nổi tiếng và linh hoạt nhất trong ngành nhiếp ảnh. Cảm biến APS-C đã trở thành lựa chọn phổ biến cho cả máy ảnh DSLR và máy ảnh không gương lật. Sự linh hoạt của nó đã thu hút cả người mới bắt đầu và các chuyên gia trong lĩnh vực này.

Kích thước cảm biến APS-C thường thay đổi giữa các thương hiệu máy ảnh khác nhau. Ví dụ, cảm biến APS-C của Canon có kích thước điển hình là 22,3×14,9mm, trong khi Nikon, Sony, Pentax và các thương hiệu khác thường sử dụng cảm biến APS-C có kích thước 23,6×15,6mm. Điều này có nghĩa là mặc dù cùng thuộc loại cảm biến APS-C, nhưng kích thước chúng có thể khác nhau tùy theo nhà sản xuất.

Hình ảnh máy ảnh Sony Alpha A6600 có cảm biến APS-C (Nguồn ảnh: Sony)

Các máy ảnh phổ biến sử dụng cảm biến APS-C bao gồm Canon EOS M50 Mark II, Fujifilm X100V, Sony Alpha a6600 và Nikon Z50. Đây là những lựa chọn phổ biến cho cả người mới bắt đầu và các nhiếp ảnh gia có kinh nghiệm muốn sử dụng một công cụ linh hoạt để thể hiện sự sáng tạo.

Một ví dụ về hình ảnh được chụp dưới máy ảnh có cảm biến APS-C (Sony Alpha ILCE-6600 Sony E 16-55mm f/2.8 G)  (Nguồn ảnh: onfotolife)

Micro Four Thirds

Hệ thống Four Thirds và Micro Four Thirds là những thành tựu đáng kể do Olympus và Panasonic cùng sáng tạo. Nó mở ra khả năng tương thích và tích hợp ống kính và thân máy giữa các nhà sản xuất máy ảnh. Cảm biến hình ảnh của hệ thống Four Thirds có kích thước 17,3x13mm, với hệ số crop 2,0 so với cảm biến full-frame, tạo điều kiện cho những giải pháp sáng tạo độc đáo.

Máy ảnh Panasonic Lumix G9 có cảm biến Micro Four Thirds (Nguồn ảnh: Bhphotovideo)

Một phần quan trọng của hệ thống này là Micro Thirds, ra mắt lần đầu vào năm 2008. Nó thừa hưởng thông số và kích thước cảm biến từ hệ thống Four Thirds, nhưng được thiết kế nhỏ gọn hơn để loại bỏ không gian cho gương lật và lăng kính năm mặt. Hệ thống Micro Thirds được tạo ra để phục vụ thị trường máy ảnh mirrorless, giúp mang lại sự nhẹ nhàng và gọn gàng hơn trong thiết kế máy ảnh.

Hệ thống Four Thirds sử dụng tỷ lệ khung hình 4:3, giúp tạo ra các hình ảnh vuông tự nhiên và phù hợp với các máy quay như Blackmagic Design Pocket Cinema Camera 4K. Trong khi đó, Micro Four Thirds duy trì tỷ lệ tương tự nhưng cũng có khả năng chuyển đổi sang các tỷ lệ khung hình phổ biến khác như 16:9, 3:2 và 1:1. Nhiều dòng máy ảnh nổi tiếng sử dụng hệ thống này như Olympus OM-D E-M1 Mark III và Panasonic Lumix G9, đem lại những trải nghiệm độc đáo cho nhiếp ảnh gia.

Hình ảnh minh họa được chụp dưới máy ảnh có cảm biến  Micro Four Thirds (Nguồn ảnh: explorecams)

Medium format

Medium format là một loại cảm biến có kích thước lớn hơn so với cảm biến full-frame và cảm biến APS-C thường thấy trong nhiều loại máy ảnh. Sự khác biệt quan trọng này mang lại khả năng ghi lại hình ảnh với chất lượng và chi tiết xuất sắc, đặc biệt trong các ứng dụng nhiếp ảnh chuyên nghiệp và nghệ thuật.

Kích thước cảm biến medium format thường dao động từ 44x33mm đến 53.7x40.4mm, lớn hơn nhiều so với full-frame và APS-C. Kích thước lớn này mang lại nhiều lợi ích, bao gồm khả năng thu nhận ánh sáng tốt hơn, tạo ra hình ảnh sắc nét và chi tiết cao, đặc biệt là khi in ảnh ở kích thước lớn.

Một ví dụ về máy ảnh Fujifilm GFX 100 được trang bị cảm biến Medium format  (Nguồn ảnh: Fujifilm)

Với khả năng tái tạo màu sắc chính xác và gam màu rộng, medium format thường được ưa chuộng trong nhiếp ảnh chân dung, nghệ thuật và cảnh quan. Những bức ảnh chụp bằng medium format thường mang lại sự sống động và tinh tế vượt trội, với khả năng tạo ra các tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Hình ảnh được chụp bởi Máy ảnh Fujifilm GFX 100 có cảm biến medium format (Nguồn ảnh: istockphoto)

1-inch 

Kích thước cảm biến 1 inch là khoảng từ 12.8x9.6mm đến 13.2x8.8mm, tùy thuộc vào thương hiệu và mẫu máy ảnh cụ thể. Dựa vào kích thước này, các máy ảnh compact cao cấp và một số máy ảnh trên điện thoại thông minh sử dụng cảm biến 1 inch để cải thiện khả năng chụp ảnh và quay video. Mặc dù nhỏ gọn, nhưng cảm biến 1 inch mang lại khả năng thu nhận ánh sáng tốt hơn so với các cảm biến nhỏ hơn, tạo ra hình ảnh với chất lượng và chi tiết tốt hơn.

Máy ảnh  Panasonic Lumix DMC-LX10 được trang bị cảm biến 1-inch (Nguồn: Panasonic)

Chẳng hạn như các máy ảnh compact như Panasonic Lumix DMC-LX10 và Sony Cyber-Shot DSC-RX10 IV được trang bị cảm biến 1 inch. Nhiếp ảnh gia có thể tạo ra những hình ảnh và video sắc nét, sống động và chất lượng cao. Đặc biệt, người dùng có thể dễ dàng ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ và tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Hình ảnh minh họa khi được chụp dưới  Panasonic Lumix DMC-LX10 có cảm biến 1-inch (Nguồn: explorecams)

3. Tại sao kích thước cảm biến lại quan trọng?

Kích thước cảm biến đóng một vai trò quan trọng trong lĩnh vực nhiếp ảnh và máy ảnh kỹ thuật số. Đầu tiên, nó ảnh hưởng đến khả năng thu nhận ánh sáng. Cảm biến lớn có khả năng tiếp nhận nhiều ánh sáng hơn, đem đến hình ảnh tổng thể sáng hơn và ít nhiễu hơn, đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu.

Khả năng ghi lại chi tiết và độ phân giải cũng phụ thuộc vào kích thước cảm biến. Kích thước lớn hơn cung cấp nhiều không gian để lưu trữ các điểm ảnh (pixel), cho phép ghi lại các chi tiết tinh tế hơn và tạo ra hình ảnh sắc nét.

Bên cạnh đó, khi chụp ở điều kiện ánh sáng yếu hoặc sử dụng đèn flash, kích thước cảm biến càng lớn, khả năng thu ánh sáng càng cao. Từ đó, nó giúp tạo ra hình ảnh ít nhiễu và chi tiết tốt hơn.

Ngoài ra, kích thước cảm biến cũng ảnh hưởng đến hiệu ứng bokeh, làm nền mờ trong ảnh. Cảm biến lớn tạo ra hiệu ứng bokeh tốt hơn, tạo nên sự tách biệt rõ ràng giữa đối tượng chính và nền, tạo điểm nhấn ấn tượng. Hơn nữa, kích thước cảm biến còn liên quan đến khả năng kiểm soát độ sâu trường. Nhiếp ảnh gia có thể điều chỉnh mức độ sắc nét trong không gian ảnh theo ý muốn, tạo ra một loạt các hiệu ứng nghệ thuật độc đáo.

Hình ảnh này là một ví dụ về hai cảm biến từ cùng một khoảng cách thu được hiệu ứng mờ rất khác nhau khi sử dụng cảm biến APS-C và cảm biến Full-Frame (Nguồn ảnh: studiobinder)

Tạm kết 

Kích thước cảm biến không chỉ quyết định chất lượng hình ảnh mà còn ảnh hưởng đến phong cách nhiếp ảnh. Từ việc lựa chọn cảm biến lớn để tạo hình ảnh sắc nét đến việc sử dụng cảm biến nhỏ để tạo hiệu ứng mờ, nó đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện ý tưởng và tạo nên phong cách riêng. Hiểu về khái niệm này sẽ giúp chọn lựa máy ảnh và ống kính phù hợp, đồng thời mở ra cơ hội sáng tạo đa dạng trong nhiếp ảnh.