Tìm hiểu về biểu đồ trong nhiếp ảnh

Trong nhiếp ảnh, khả năng đọc và hiểu biểu đồ là một kỹ năng cực kỳ quan trọng. Biểu đồ không chỉ là những đường cong và cột số, mà chúng là cửa sổ để nhìn sâu vào bức tranh ánh sáng và màu sắc của một bức ảnh. Nó giúp nhiếp ảnh gia có thể tìm hiểu chi tiết về phân bố ánh sáng, tương phản và tông màu trong mỗi khung hình. Hãy cùng bắt đầu hành trình khám phá sâu hơn về cách đọc và hiểu biểu đồ trong nhiếp ảnh trong bài viết sau đây.

1. Biểu đồ là gì?

Biểu đồ (Histogram) là một công cụ quan trọng trong nhiếp ảnh dùng để hiển thị phân bố độ sáng của các mức xám trong một bức ảnh. Nó thể hiện tần suất xuất hiện của các mức xám khác nhau trên trục ngang (từ đen đến trắng) và trục dọc thể hiện số lượng điểm ảnh tương ứng với mỗi mức xám.

Trong biểu đồ ví dụ ở trên, bạn có thể thấy rằng hầu hết các pixel có độ sáng trung bình (đỉnh núi trong vùng “Midtones”). Có khá nhiều pixel tối hơn (trong vùng “Shadows”) và rất ít pixel sáng hơn trong vùng “Highlights”. (Nguồn ảnh: photographypro)

Histogram giúp nhiếp ảnh gia đánh giá cân bằng độ sáng trong ảnh và cảm nhận được phạm vi độ sáng từ bóng đến sáng. Dựa vào biểu đồ này, người chụp có thể hiểu rõ hơn về việc có sự mất cân bằng độ sáng, thông tin bị mất hoặc bùng nổ chi tiết ở mức xám cụ thể.

Biểu đồ cung cấp thông tin cần thiết để điều chỉnh thiết lập máy ảnh. Chẳng hạn như cân bằng trắng, độ mở ống kính, và thời gian phơi sáng, để đạt được một biểu đồ đẹp và cân bằng độ sáng phù hợp với mong muốn của nhiếp ảnh gia.

Một vài ví dụ về biểu đồ, tùy thuộc vào đối tượng và độ phơi sáng. Nó cho thấy biểu đồ có thể có các hình dạng hoàn toàn khác nhau, ngay cả khi độ phơi sáng chính xác. (Nguồn ảnh: fstoppers)

2. Làm thế nào để đọc một biểu đồ?

Biểu đồ thiếu sáng

Biểu đồ thiếu sáng thường xuất hiện khi thông tin ánh sáng tập trung quá mạnh ở các vùng tối, gây ra sự mất mát thông tin ở phần đỉnh bên trái của biểu đồ. Nó thể hiện sự thiếu hụt thông tin về các chi tiết ánh sáng trong ảnh.

Các vùng đen bị cắt xén trong biểu đồ này thường không thể khôi phục hoàn toàn trong quá trình xử lý hậu kỳ. Điều này có thể dẫn đến việc xuất hiện nhiễu kỹ thuật số khi bạn cố gắng tăng độ sáng cho các vùng tối.

Để tránh tình trạng này, bạn có thể tăng ánh sáng bằng cách mở rộng khẩu độ ống kính, giảm tốc độ màn trập hoặc tăng giá trị ISO. Nhưng hãy nhớ, biểu đồ không chỉ là số liệu, chúng là bản hướng dẫn để bạn tạo ra những tác phẩm nhiếp ảnh đẹp hơn, dù trong ánh sáng hay trong bóng tối.

Hình ảnh minh họa cho biểu đồ thiếu sáng.  (Nguồn ảnh: medium)

Biểu đồ tiếp xúc với bên trái

Biểu đồ tiếp xúc với bên trái (ETTL) thể hiện một tình trạng khi các thông tin ánh sáng tập trung chủ yếu ở các vùng tối và không có thông tin bị cắt xén ở phần đỉnh bên trái của biểu đồ. Nó cho thấy sự tồn tại của các chi tiết trong vùng tối mà không có hiện tượng mất mát.

Đặc biệt, biểu đồ ETTL thường thấy ở các tình huống chụp ảnh thiên văn, nơi có sự khan hiếm ánh sáng và môi trường ban đêm vẫn còn khá tối so với điều kiện ban ngày.

Mặc dù thông tin tối thường khó khôi phục hơn, tuy nhiên, các vùng tối trong biểu đồ ETTL vẫn chứa thông tin màu sắc. Đồng nghĩa với việc bạn có thể thực hiện xử lý hậu kỳ để tái tạo và làm nổi bật các chi tiết trong vùng tối một cách tương đối dễ dàng.

Hình ảnh minh họa cho biểu đồ tiếp xúc ở bên trái (Nguồn ảnh: capturetheatlas.com)

Biểu đồ tiếp xúc với bên phải

Biểu đồ tiếp xúc với bên phải (ETTR) là một kỹ thuật phổ biến trong nhiếp ảnh. Trong đó bạn tăng độ phơi sáng để thông tin ánh sáng được ghi lại càng xa về phía bên phải của biểu đồ. Giúp mở rộng phạm vi giá trị tông màu có thể được ghi lại trong bức ảnh.

Biểu đồ ETTR thường thấy khi bạn muốn đảm bảo rằng các vùng sáng có đủ thông tin để tái tạo và xử lý hậu kỳ một cách linh hoạt. Bằng cách thực hiện kỹ thuật ETTR, bạn có thể tạo ra các bức ảnh với độ tương phản cao hơn, giúp giữ lại các chi tiết trong các vùng sáng và tránh sự mất mát thông tin. Tuy nhiên, bạn cần đảm bảo không tăng độ sáng quá mức để tránh làm mất đi các điểm nổi bật quá sáng.

Kỹ thuật ETTR đòi hỏi sự cân nhắc và kiểm soát kỹ thuật tốt, để đảm bảo rằng bạn vẫn duy trì sự cân đối và chi tiết trong toàn bức ảnh.

Một vài ví dụ về biểu đồ tiếp xúc với bên phải ( Nguồn ảnh: photographylife) 

Biểu đồ phơi sáng đúng cách

Biểu đồ hoàn hảo trong nhiếp ảnh là biểu đồ được phơi sáng đúng cách, trong đó tất cả các pixel nằm trong phạm vi tông màu trung bình. Có nghĩa là sẽ không có hiện tượng cắt xén ở vùng sáng hoặc vùng tối. Biểu đồ hoàn hảo tạo ra tình trạng tông màu trung tính, mang lại khả năng xử lý hậu kỳ linh hoạt và hiệu quả.

Trong biểu đồ tiếp xúc đúng, ánh sáng được điều chỉnh sao cho các vùng tối và vùng sáng đều có thông tin được ghi lại. Từ đó có thể tạo ra một biểu đồ mà không có pixel bị cắt xén ở cả hai phía. Mang lại tông màu trung tính trong ảnh, cho phép bạn thực hiện các điều chỉnh hậu kỳ như làm tối hoặc làm sáng hình ảnh mà không ảnh hưởng đến chất lượng.

Hình ảnh minh họa cho biểu đồ phơi sáng đúng cách (Nguồn ảnh: capturetheatlas.com)

Biểu đồ phơi sáng quá mức

Trái ngược hoàn toàn với biểu đồ thiếu sáng, biểu đồ phơi sáng quá mức đề cập đến một vấn đề khác. Ở đây, thông tin ánh sáng quá dồi dào, khiến cho các pixel tại điểm này đạt độ sáng tối đa (100%). Nó dẫn đến việc mất thông tin chi tiết trong những vùng này.

Tuy khác biệt với việc mất thông tin trong các vùng tối, nơi có thể phục hồi bằng cách xử lý nhiễu kỹ thuật số, vùng sáng bị cắt xén thường không thể khôi phục được. Từ đó dẫn đến sự xuất hiện các vùng trắng trong bức ảnh của bạn.

Để tránh tình trạng biểu đồ phơi sáng quá mức, quan trọng nhất là nắm rõ cách độ phơi sáng hoạt động và cách làm việc với tam giác phơi sáng. Hiểu về nguyên tắc này sẽ giúp bạn điều chỉnh độ sáng một cách hợp lý và tối ưu, tránh việc gây mất thông tin quan trọng.

Ví dụ minh họa về biểu đồ phơi sáng quá mức (Nguồn ảnh: capturetheatlas.com)

3. Lợi ích khi sử dụng biểu đồ trong nhiếp ảnh

Sử dụng biểu đồ trong nhiếp ảnh mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho nhiếp ảnh gia. Dưới đây là một số lợi ích chính khi sử dụng biểu đồ trong quá trình chụp ảnh và xử lý hậu kỳ:

• Đánh giá độ phơi sáng: Biểu đồ giúp bạn đánh giá mức độ phơi sáng của bức ảnh. Bằng cách quan sát biểu đồ, bạn có thể xác định xem có sự mất mát chi tiết ở các vùng sáng hoặc tối không, từ đó điều chỉnh cài đặt nhiếp ảnh một cách phù hợp để đảm bảo việc ghi lại đủ thông tin trong ảnh.

• Cân bằng độ tương phản: Biểu đồ giúp bạn cân bằng độ tương phản của bức ảnh. Bằng cách xem biểu đồ, bạn có thể điều chỉnh độ tương phản để tránh sự mất thông tin ở các vùng tối hoặc sáng, đảm bảo rằng bạn có một bức ảnh có chi tiết và màu sắc cân đối.

• Tối ưu hóa xử lý hậu kỳ: Biểu đồ cung cấp thông tin về phân bố thông tin ánh sáng và màu sắc trong ảnh. Nó giúp bạn xử lý hậu kỳ một cách tối ưu hóa, dễ dàng thực hiện các điều chỉnh mà không làm giảm chất lượng ảnh.

• Tạo nét nghệ thuật: Sử dụng biểu đồ có thể giúp bạn tạo nét nghệ thuật cho tác phẩm nhiếp ảnh của mình. Bằng cách điều chỉnh độ phơi sáng, bạn có thể tạo ra hiệu ứng ánh sáng độc đáo, làm nổi bật các chi tiết quan trọng và tạo ra cảm xúc khác nhau trong ảnh.

Hình ảnh này là một ví dụ về phơi sáng hoàn hảo, đem lại hình ảnh có chất lượng cao và  màu sắc cân đối (Nguồn ảnh: Tim van den Boog)

Tạm kết 

Tóm lại, biểu đồ đóng vai trò quan trọng như một công cụ hữu ích giúp nhiếp ảnh gia hiểu rõ hơn về thông tin ánh sáng và màu sắc trong ảnh. Nhờ khả năng hiển thị phân bố dữ liệu, biểu đồ cho phép bạn đánh giá mức độ phơi sáng, tương phản, và tông màu của bức ảnh một cách tỉ mỉ và chi tiết. Và việc nắm vững cách đọc và sử dụng nó sẽ giúp nhiếp ảnh gia thể hiện khả năng nghệ thuật và kỹ thuật của mình một cách xuất sắc.