Máy ảnh compact và smartphone: Lựa chọn nào đáng giá cho nhiếp ảnh?

Những chiếc máy ảnh compact one-trick-pony hay point-and-shoot đã đối mặt với sự so sánh không dễ chịu khi smartphone tham gia vào cuộc đua camera. Trong vòng mười năm vỏn vẹn, máy ảnh điện thoại thông minh đã biến những điều chỉ có trong suy nghĩ thành siêu thuật toán cho độ phân giải hình ảnh. Liệu những chiếc máy compact nhỏ gọn có còn là món quà đáng mơ ước trước những chuyển đổi vũ bão đó? Máy ảnh compact và smartphone - đâu là lựa chọn hợp lý cho bạn?

Máy ảnh compact có còn chỗ đứng xứng đáng trong tương lai?

1. Ưu điểm của máy ảnh compact so với smartphone

Chất lượng cảm biến

Các quy luật vật lý hạn chế kích thước vật lý của cảm biến hình ảnh và ống kính trong điện thoại thông minh. Tại sao kích thước lại quan trọng như vậy? Đó là bởi vì, chất lượng hình ảnh sẽ bị cản trở bởi kích thước cảm biến nhỏ. Trong khi đó, máy ảnh compact cung cấp nhiều độ sâu vật lý hơn, giúp cho cảm biến lớn hơn. Từ đó ta đã có nhận định đầu tiên về việc chất lượng hình ảnh của máy ảnh compact hay smartphone đang chiếm ưu thế.

Ở mức tối đa và thường mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc, smartphone dựa vào tính năng chụp ảnh 'điện toán' như một giải pháp thay thế cho những hạn chế của cảm biến nhỏ. Ví dụ: "chế độ chân dung" có thể làm mờ nền để chụp ảnh chân dung. Tuy nhiên, nhiếp ảnh điện toán không bao giờ đáng tin cậy 100%.

Cảm biến của camera compact vẫn lớn hơn so với điện thoại thông minh (nguồn ảnh: Future)

Máy ảnh trong bất kỳ điện thoại thông minh hiện đại nào về cơ bản đều hoạt động như một máy tính độc lập. Nó sử dụng các lõi điện toán chuyên dụng để xử lý thông tin kỹ thuật số được cảm biến máy ảnh thu lại và sau đó chuyển nó thành hình ảnh mà chúng ta có thể nhìn thấy trên màn hình hoặc chia sẻ trên internet - hoặc thậm chí in ra và treo trên tường.

Xóa phông chân thực

Chế độ chân dung được tích hợp trên camera điện thoại thông mình hoạt động bằng cách áp dụng độ mờ đồng nhất cho môi trường xung quanh đối tượng của bạn. Nhưng nó không có độ sâu thực sự và thậm chí vào năm 2021, nó vẫn dễ bị ảnh hưởng bởi các hiện vật kỹ thuật số. Độ mờ nền này sẽ tạo ra một cảm giác khá gượng ép và không đồng đều trên toàn bức ảnh. Những người có con mắt tinh tường sẽ nhận thấy những khuyết điểm này. Ngược lại, cảm biến lớn của máy ảnh compact có khẩu độ nhanh sẽ tạo ra độ mờ trường ảnh chân thực hơn.

Xóa phông trên smartphone đôi khi sẽ xảy ra lỗi vì hệ thống thuật toán không nhận diện rõ chủ thể với nền (Nguồn ảnh: Charlie Sorrel / Cult of Mac)

Xóa phông được thực hiện với Canon PowerShot G7X Mark III (Nguồn ảnh: dpreview)

Chụp ảnh động và chụp ban đêm

Một hạn chế khác đối với kích thước cảm biến là phạm vi động. Vì cảm biến nhỏ hơn thu được ít chi tiết vùng sáng và vùng tối hơn trong một bức ảnh. Nên một lần nữa, smartphone phải khỏa lấp khuyết điểm ấy bằng cách sử dụng tính năng chụp ảnh thông qua chụp nhiều khung hình. Thủ thuật này được gọi là HDR, nhằm mục đích để tăng dải động. Cách tiếp cận như vậy sẽ tốt khi cảnh của bạn tĩnh, nhưng nếu có chuyển động nhanh đang diễn ra, thì bạn sẽ nhận được bóng mờ không mong muốn.

'Chế độ ban đêm' của điện thoại thông minh cũng gây ra vấn đề đau đầu tương tự liên quan đến chuyển động, vì chúng sử dụng chế độ phơi sáng lâu và ổn định để có được những bức ảnh sáng và sắc nét. Có thể nói, nhiếp ảnh điện toán vẫn đang trong quá trình nâng cấp kích thước cảm biến của camera trên smartphone và chắc chắn đang thu hẹp khoảng cách chất lượng hình ảnh. Nhưng giới hạn trong thế giới thực vẫn còn, khiến chúng vẫn có một khoảng cách nhất định với camera compact chuyên dụng.

Hệ thống chụp ban đêm của Apple xây dựng cho Iphone (Nguồn ảnh: Apple)

Tính linh hoạt của ống kính

Gần đây nhất vào năm 2022, Samsung Galaxy S11 Ultra là minh chứng cho sự xuất hiện của các thiết bị đa camera trên điện thoại thông minh. Nó được cung cấp các độ dài tiêu cự khác nhau và tính năng thu phóng quang học đang dần tràn vào những thiết bị cao cấp. Tuy nhiên, công nghệ ống kính của smartphone vẫn chưa thể sánh được với các máy ảnh compact như zoom du lịch mang lại phạm vi tiếp cận lớn hơn nhiều. Đối với một nhiếp ảnh gia, có thể kiểm soát độ zoom là cực kỳ quan trọng để chụp được hình ảnh. Đây là một trong những lợi thế lớn nhất của máy compact so với điện thoại thông minh.

Ngay cả những máy ảnh nhỏ gọn cơ bản nhất cũng có thể cung cấp khả năng zoom quang học khoảng 3x, trong khi những máy ảnh cao cấp cung cấp khả năng siêu zoom có ​​thể lên tới 30x, cho phép bất kỳ nhiếp ảnh gia nào kiểm soát hoàn toàn hình ảnh.

Hầu hết các máy ảnh điện thoại thông minh đều có ống kính tiêu cự cố định.

Vì vậy, bạn sẽ phải đến gần đối tượng một cách vật lý hoặc phóng to kỹ thuật số, điều này cuối cùng sẽ gây hại cho chất lượng của hình ảnh.

Các lợi ích xử lý khác với máy ảnh chuyên dụng bao gồm những máy có tùy chọn kính ngắm, đặc biệt hữu ích để giúp hình ảnh trở nên trong điều kiện ngược sáng hay sáng gắt. Máy ảnh compact so với smartphone có lợi thế màn hình nghiêng, giúp cho việc chụp ảnh ở các góc khó khăn trở nên dễ dàng. Một ưu điểm khác nằm ở chất lượng xây dựng và chống chịu thời tiết vượt trội (cực kì nhấn mạnh với các dòng máy compact cứng cáp) cũng là những lý do tuyệt vời để bạn phải lựa chọn một máy ảnh chuyên dụng. Hiệu suất lấy nét tự động là một đề xuất khá quan trọng trên máy ảnh compact. 

Ống kính linh hoạt là ưu điểm lớn của hệ thống máy ảnh du lịch nhỏ gọn (Nguồn ảnh: Rtings)

Thời lượng pin

Mục đích của điện thoại thông minh không chỉ để nhấp vào hình ảnh mà còn làm được nhiều hơn thế. Điều này dẫn đến việc tiêu hao pin nhanh hơn nhiều. Máy ảnh compact chỉ có một mục đích và do đó tuổi thọ pin của chúng có xu hướng kéo dài hơn nhiều.

Trung bình, một chiếc máy ảnh nhỏ gọn sẽ cung cấp cho bạn từ 300 đến 500 bức ảnh cho mỗi lần sạc toàn thời gian.

Không còn nghi ngờ gì nữa, giá thành của một chiếc máy ảnh compact rẻ hơn đáng kể so với điện thoại thông minh. Mặc dù cũng có những chiếc điện thoại thông minh giá rẻ nhưng bạn sẽ phải hy sinh chất lượng của camera tích hợp.

Giá thành hợp lý

Chiếc iPhone cao cấp nhất hiện nay có giá cao hơn 20 triệu. Với mức giá đó, bạn không chỉ có thể sở hữu những chiếc compact cao cấp nhất mà còn có thể có được một chiếc DSLR chất lượng cao. Hơn nữa, để thúc đẩy doanh số bán hàng, chi phí giảm đáng kể tạo nên những chiếc máy ảnh compact giá rẻ rất được ưa chuộng.

2. Nhược điểm của máy ảnh compact so với smartphone

Chi phí tích hợp

Điều đầu tiên là chi phí, việc tạo ra nhiều máy ảnh compact tiên tiến hơn đi kèm với chi phí đáng kể. Một máy ảnh nhỏ gọn chất lượng tốt hiện nay đã có thể ngang ngửa một chiếc điện thoại thông minh thuộc hàng cao cấp. Với mức tiền đó, nhiều người sẽ không muốn “chỉ được sở hữu” một chiếc máy chụp hình. Nhưng hãy tạm gác lại chuyện chi phí này để đến với những trường hợp cụ thể hơn về lựa chọn máy ảnh compact và smartphone để ứng dụng trong cuộc sống hiện nay.

Máy ảnh compact tập trung toàn bộ tính năng vào chụp ảnh trong khi smartphone tích hợp nhiều ứng dụng khác (Nguồn ảnh: Future)

Sự tiện lợi

Ưu điểm lớn nhất của điện thoại thông minh so với máy ảnh compact là sự tiện lợi. Rõ ràng hơn thì, người ta sẽ dễ ưa chuộng một chiếc máy ảnh mà họ luôn có thể mang theo bên mình - và giờ đây ai lại không cầm theo smartphone? Dù vậy có thể bạn chưa nhận ra, máy ảnh compact cũng có thể bỏ vào túi quần của bất kì ai với thiết kế nhỏ gọn của mình.

Sự thuận tiện còn không chỉ là tính khả dụng mà còn ở sự kín đáo trong linh hoạt. Nó hầu như ghi điểm bằng sự dễ dàng khi mang theo và khi sử dụng. Như đã đề cập trước đó, chụp ảnh điện toán có thể mang lại cho bạn hình ảnh chất lượng tốt nhất chỉ bằng một lần bấm nút. Với HDR tự động, chế độ chân dung, chụp chế độ ban đêm, v.v. Những loại hiệu ứng này có thể tốn nhiều công sức hơn khi setup ảnh chụp bằng máy ảnh compact. Điều này sẽ làm hài lòng những ai chủ trương chụp ảnh nhanh-tiện-gọn, mì ăn liền và không cần phải am hiểu nhiều kiến thức nhiếp ảnh mới có thể làm được.

Một sự tiện lợi khác mà điện thoại thông minh mang lại là khả năng kết nối đến sở hữu hình ảnh. Đối với những “nhiếp ảnh gia” mì ăn liền, họ sẽ thích hình ảnh sẽ nằm ngay trong điện thoại sau khi chụp để tiện chỉnh sửa và up lên mạng xã hội. Không cần kết nối Bluetooth và Wi-Fi như từ máy ảnh. 

Ứng dụng chỉnh ảnh VSCO trên điện thoại thông minh (Nguồn ảnh: Future)

Có thể đã có những bước tiến lớn trên “camera điện thoại thông mình”, như: điều khiển phơi sáng thủ công, hiển thị biểu đồ và chụp ở định dạng RAW. Nhưng thực tế vào năm 2022, chúng vẫn chỉ gói gọn trong nhiếp ảnh điện toán và chưa đạt được yêu cầu của một tệp RAW.

3. Những loại máy ảnh compact nào vẫn đáng giá?

Có khá nhiều những chiếc máy ảnh compact đã không trụ nổi trong cuộc đua camera vào năm 2022, trong đó những chiếc nhỏ gọn tân tiến nhất vẫn còn chỗ đứng vững vàng có thể được phân loại thành 5 nhóm chính: cao cấp, cảm biến lớn, travel-zoom, mạnh mẽ và cuối cùng là máy ảnh compact quay vlog. Dưới đây là một bản tóm tắt ngắn gọn về từng loại.

Máy ảnh compact cao cấp

Năm 2012, Sony Cyber-shot RX100 được công bố và định nghĩa lại thế nào là máy ảnh compact. Bằng cách bao gồm cảm biến hình ảnh 1 inch lớn hơn nhiều, ống kính nhanh chất lượng cao và thân máy bằng kim loại chắc chắn, chiếc máy ảnh nhỏ gọn và cao cấp này đã ra đời như vậy. Bảy lần lặp lại với Sony RX100 VII và luôn phải đối mặt với sự cạnh tranh rộng rãi cho đến tận bây giờ. Những chiếc máy ảnh compact cao cấp dĩ nhiên có mức giá đắt hơn mặt bằng chung, nhưng chúng tích hợp các tính năng đáng kinh ngạc. Một trong những công cụ tuyệt vời để có thể làm cho những khoảnh khắc lưu giữ ký ức cuộc sống của bạn trở nên cực kì đáng giá.

Thiết bị nhỏ gọn cao cấp đến từ thương hiệu Sony

Máy ảnh compact cảm biến lớn

Một bước tiến so với máy ảnh compact cao cấp (về kích thước) là cái mà chúng ta sẽ gọi với danh xưng máy ảnh compact cảm biến lớn. Mặc dù đôi khi chúng được gắn nhãn là "nhỏ gọn", nhưng những máy ảnh này bao gồm cảm biến APS-C hoặc full-frame cực đáng để. Chúng còn có thể được ghép nối với ống kính góc rộng, tiêu cự cố định và khẩu độ nhanh vừa phải. Đây là kiểu camera ý tưởng cho chụp hình trong điều kiện ánh sáng yếu, chân dung outdoor, đường phố và ảnh phóng sự, chúng bao gồm các máy ảnh như Fujifilm X100V hoặc Ricoh GR III.

Không chỉ cấu hình mạnh mẽ, dòng compact của Fujifilm X100V còn trao cho bạn thiết kế đẹp và hoài cổ

Máy ảnh compact travel-zoom

Máy ảnh zoom du lịch (travel-zoom) dựa trên hai chất lượng chính: kích thước nhỏ gọn và phạm vi zoom quang học rộng lớn. Một trường hợp điển hình là Sony CyberShot DSC-HX99 với phạm vi zoom quang học 20x, ống kính zoom tương đương 24-720mm. Nó có thể chụp mọi thứ từ phong cảnh đến cận cảnh hành động ở xa - đó là một chiếc máy ảnh bỏ túi để đi du lịch và cung cấp khả năng zoom quang học tốt hơn so với camera điện thoại thông minh.

Sản phẩm HX99 cung cấp zoom quang học cực tốt

Máy ảnh compact mạnh mẽ

Những chiếc máy compact chắc chắn như Olympus TG-6 được thiết kế để chịu được những môi trường khắc nghiệt nhất, có khả năng chống thấm nước, chống va đập và ẩm ướt. Khi điện thoại thông minh của bạn chỉ bị trục trặc sau khi bị vào nước hoặc va đập, sức hấp dẫn của những chiếc máy ảnh này là quá rõ ràng.

Nhỏ gọn và chống chịu tốt trên mọi loại môi trường - Olympus TG 6

Máy ảnh compact quay Vlog

Danh mục cuối cùng này được ra đời do sự gia tăng nhu cầu hiện tại đối với máy ảnh vlog. Mặc dù nhiều máy ảnh có thể làm vlog cơ bản, nhưng vào năm 2021, máy ảnh chủ yếu được bán trên thị trường và được thiết kế với ý tưởng về vlogger solo do nhu cầu chuyển đối số được đẩy lên cao sau đại dịch. Nổi bật trong số đó là những cái tên khá quen thuộc dẫn đầu làng máy cảnh compact, chẳng hạn như Sony ZV-1.

ZV-1, cái tên "phá đảo" thị trường máy ảnh làm vlog trong một năm trở lại đây

4. Máy ảnh compact và smartphone: Lựa chọn nào đáng giá?

Nếu bạn đang muốn chụp những bức ảnh vượt ra ngoài phạm vi của smartphone, những bức ảnh chuyên sâu và mang tính nhiếp ảnh cao hơn, máy ảnh compact sẽ đáp ứng được điều đó. Nhưng điều quan trọng là phải chọn đúng kiểu máy, vì giờ đây không còn là trường hợp máy ảnh chuyên dụng luôn mang lợi thế phần cứng hoặc lợi thế chụp ảnh so với điện thoại.

Mỗi máy ảnh compact được đề cập trong bài viết này cung cấp các công cụ cụ thể cho các tình huống cụ thể. Ví dụ: cảm biến APS-C lớn để nâng cao chất lượng hình ảnh và khả năng kiểm soát sáng tạo của bạn. Hoặc các kiểu máy thiết kế chắc chắn cho những cuộc hành trình khó nhằn trong điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt.

Nhiếp ảnh "điện toán" liệu có thể soán ngôi máy ảnh chuyên dụng trong tương lai?

Mặc dù khoảng cách về chất lượng hình ảnh nói chung đang thu hẹp, nhưng nhiếp ảnh điện toán vẫn chưa thể đạt được khả năng chụp ảnh theo cách mà máy ảnh compact tạo ra. Đó là những bức ảnh chất lượng tốt hơn cho các tình huống cụ thể; ống kính tiếp cận, cảm biến hình ảnh lớn hơn, hiệu suất lấy nét tự động tốt hơn. Một sự cân nhắc đáng tiền giữa máy ảnh compact và smartphone. Tất nhiên, chất lượng hình ảnh chỉ là một yếu tố cần cân nhắc khi chọn máy ảnh. Thực tế là một chiếc điện thoại rất có thể trở thành chiếc máy ảnh trong túi của bạn và là một thiết bị đa năng có thể làm được nhiều việc cùng một lúc.

Lựa chọn nào phù hợp dành cho bạn sẽ tùy thuộc vào nhu cầu chính của bạn liệu có thiêng về nhiếp ảnh chuyển sâu hay muốn có nhiều thứ trong cùng một sản phẩm. Nếu bạn thực sự muốn tận hưởng vẻ đẹp chuyên nghiệp của nhiếp ảnh thực sự, máy ảnh compact là lựa chọn tiên quyết dành cho bạn.