Bố cục trong nhiếp ảnh là gì? Tác dụng của nó trong nhiếp ảnh

Như thế nào là một bức ảnh có bố cục đẹp? Điều gì khiến bạn thu hút khi nhìn vào một bức ảnh đẹp? Trong nhiếp ảnh, bố cục là một trong những yếu tố quan trọng để tạo nên bức hình đẹp. Nó sẽ khiến bạn thích thú và say mê khi nhìn vào. Vì thế để làm chủ nghệ thuật nhiếp ảnh, nắm rõ bố cục hình ảnh là điều cần thiết.

1. Bố cục ảnh là gì? Vì sao quan trọng?

Bố cục ảnh là cách sắp xếp các yếu tố trong khung hình. Nó bao gồm định vị chính xác của đối tượng, sử dụng các đường kẻ, hình dạng và mẫu để làm cho bức ảnh trở nên hấp dẫn và thú vị. Bố cục là nguyên tắc cơ bản đối với mọi lĩnh vực kể cả nhiếp ảnh. Tuân theo những quy tắc trong bố cục làm bức ảnh của bạn tạo được sự cân đối, hài hòa. Nó điều hướng cho mắt người xem một cách logic và tự nhiên. Điều này quan trọng để giữ cho người xem tập trung vào điểm nhấn chính và tạo sự liên kết giữa các yếu tố trong ảnh.

Bố cục ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự giao tiếp giữa nhiếp ảnh gia và người xem. Nó như là ngôn ngữ mà bạn sử dụng để truyền đạt thông điệp. Thông qua bố cục bạn có thể kể cho người xem biết bạn muốn nói gì qua bức ảnh.

Bên cạnh đó, việc sắp xếp các yếu tố một cách hợp lý và nghệ thuật có thể kích thích trạng thái tâm lý. Nó gợi lên cảm xúc như vui mừng, buồn bã, lo lắng hay hứng thú. Một khi nắm vững và sử dụng bố cục đúng cách sẽ tạo ra những bức ảnh tác động mạnh mẽ và hấp dẫn hơn.

Bố cục đường dẫn. Bức ảnh đạt top 2 giải thưởng ảnh CEWE 2021. (Tác giả: Stefan Schorno)

Bố cục một phần ba. (Tác giả: Artur Pardo)

Bố cục đối xứng. (Nguồn: Flick)

2. Những yếu tố cơ bản cấu thành nên bố cục

Trong một bức ảnh, bố cục được xây dựng dựa trên nhiều yếu tố khác nhau. Tỷ lệ khung hình, cảnh, các hình và khối, hoa văn hay tính đối xứng đều có thể dùng để cấu thành bố cục. Bằng cách sắp xếp và kết hợp một cách sáng tạo các yếu tố trên, nhiếp ảnh gia có thể tạo ra một bố cục hấp dẫn và tác động đến người xem.

Quy tắc một phần ba

Đây là bố cục thường thấy nhất trong nhiều thể loại nhiếp ảnh. Ở quy tắc một phần ba hình ảnh có 4 điểm giao nhau của hai đường ngang và hai đường dọc. Hai cặp đường thẳng này chia khung hình thành 9 phần bằng nhau trên tỷ lệ khung hình. Bốn điểm vàng là những vị trí quan trọng trong bố cục một phần ba. Chúng thường được sử dụng để đặt đối tượng chính hoặc điểm nhấn quan trọng trong ảnh.

Bố cục một phần ba giúp tăng tính thẩm mỹ cho bức ảnh. (Nguồn ảnh: quora)

Ngoài ra, quy tắc một phần ba cũng thường áp dụng với đường chân trời. Bằng cách đặt đường chân trời theo đường thẳng cắt ngang tạo khung hình cân đối và thu hút. (Nguồn ảnh: shutterstock)

Bố cục đường dẫn

Bố cục đường dẫn sử dụng các đường dẫn để hướng dẫn mắt đến đối tượng chính của bức ảnh. Đường dẫn thường là những đường kẻ giúp tăng tính thu hút cho chủ thể. Nó có thể là những đường thẳng, đường cong, hoặc những yếu tố khiến mắt như đi theo đường dẫn đó. Mắt tự nhiên sẽ được dẫn theo hướng từ trước đến sau, từ trái qua phải, hoặc từ trên xuống dưới tùy theo ý đồ của người chụp.

Các đường dẫn này tạo sự chuyển động và hướng mắt người xem đến chủ thể chính. (Nguồn ảnh: blogspot)

Bố cục tam giác

Đây là yếu tố cơ bản của bố cục tam giác. Bố cục tam giác sử dụng các yếu tố trong bức ảnh hoặc các yếu tố hình học tạo thành hình dạng tam giác. Tam giác tạo ra sự cân đối và chuyển động xoay vòng từ điểm này đến điểm khác trong bức ảnh.

Sử dụng hình dáng của ngôi nhà để tạo thành hình tam giác. Nó tạo ra điểm nhấn và tập trung sự chú ý vào chủ thể. (Nguồn ảnh: Canon)

Bố cục đối xứng

Chắc hẳn bạn đã từng thấy một vài tác phẩm chụp hình ảnh phản chiếu ở phía đối diện của một hồ nước. Đây là một trong những cách thường thấy áp dụng bố cục đối xứng. Trong bố cục đối xứng thường không có một chủ thể quan trong nhất định. Hình ảnh được chia dọc hoặc ngang ở trung tâm. Những vật thể xung quanh chúng ta đều có thể tạo thành các đối tượng chính cho bố cục đối xứng.

Đối xứng tạo ra sự ổn định, trật tự và thể hiện tính cân đối trong hình ảnh. (Nguồn ảnh: tinhte)

3. Ý nghĩa bố cục ảnh trong thể loại nhiếp ảnh

Chụp ảnh chân dung

Nhiếp ảnh chân dung là một trong những thể loại nhiếp ảnh phổ biến nhất hiện nay. Nhiếp ảnh chân dung hướng đến việc truyền tải cảm xúc, tính cách, tâm trạng và đặc điểm đặc biệt của người trong bức ảnh. Nắm bắt tâm trạng và biểu cảm của mọi người là chủ đề hấp dẫn đối với các nhiếp ảnh gia. Chúng có thể là hình ảnh cận cảnh hoặc chân dung cơ thể. Nhiếp ảnh gia nên đảm bảo rằng khuôn mặt hoặc mắt của đối tượng luôn là điểm nhấn chính trong bố cục, bởi đây là tiêu điểm của nhiếp ảnh chân dung.

Bố cục chân dung cung cấp không gian để thể hiện cảm xúc và cá tính của người được chụp. Bố cục chân dung có thể giúp tạo sự tương tác để kết nối cho người xem. Những gương mặt chân thật, cử chỉ tự nhiên và góc chụp phù hợp có thể khiến người xem cảm nhận được những cảm xúc và câu chuyện chứa đựng trong bức ảnh.

Chân dung Cậu bé 12 tuổi người Brazil (Diego Frazzo Turkato), đang chơi vĩ cầm trong đám tang của người thầy. Người thầy đã cứu cậu ấy khỏi môi trường nghèo đói và tội phạm nơi cậu ấy đang sống. Bức ảnh chân dung này sử dụng bố cục một phần ba, khuôn mặt và tay cậu bé được đặt ở vị trí điểm vàng. (Nguồn ảnh: yourstory)

Chụp ảnh kiến trúc

Chụp ảnh kiến ​​trúc thường liên quan đến việc chụp cận cảnh các tòa nhà và các cấu trúc khác. Đối với chụp ảnh kiến trúc bố cục giúp tạo nên những bức ảnh đẹp của tòa nhà và các công trình xây dựng. Lựa chọn vị trí, góc chụp và kỹ thuật sắp xếp các yếu tố trong khung ảnh làm nổi bật các đặc điểm độc đáo của kiến trúc.

Ngoài ra, kiến trúc có mối liên hệ sâu sắc, đặc trưng với văn hóa của một khu vực. Kiến trúc không chỉ là cách xây dựng công trình mà còn phản ánh tri thức, truyền thống, giá trị của khu vực nào đó. Từ đó giúp người xem hiểu rõ hơn về ý tưởng và mục đích của công trình.

Bức ảnh áp dụng bố cục đường dẫn thẳng đứng tạo nên sự nguy nga, vững chắc cho tòa nhà. Các kiến trúc từ thời cổ đại cho đến hiện đại thể hiện phong cách và đặc điểm riêng biệt của từng thời kỳ và nền văn minh. (Nguồn ảnh: pxhere)

Bố cục tốt còn giúp tôn vinh vẻ đẹp và tinh thần của kiến trúc cũng như công sức và tài năng của kiến trúc sư. Nhiếp ảnh gia có thể sử dụng bố cục để thể hiện những ý tưởng sáng tạo và thiết kế của kiến trúc sư một cách tốt nhất.

Chụp ảnh phong cảnh

Trong chụp ảnh phong cảnh, bố cục tạo nhiều cảm xúc khác nhau cho người xem. Điều này phụ thuộc vào cách sắp xếp các yếu tố trong khung ảnh và ý nghĩa bức ảnh muốn truyền tải. Từ sự hòa mình và thư giãn, tinh thần muốn khám phá, cảm giác kỳ diệu và kính trọng, lãng mạn và mộng mơ, đến nỗi buồn và cô đơn.

Bố cục chụp phong cảnh gợi lên tinh thần khám phá và kỳ vọng cho người xem. Sử dụng các yếu tố tạo ra chiều sâu và không gian mở cho người nhìn muốn khám phá thêm về cảnh quan và đón nhận những điều mới mẻ.

Những cảnh đồi núi cho cảm giác kỳ diệu trước sự vĩ đại của thiên nhiên. (Nguồn ảnh: asmaneshab)

Những bức ảnh về rừng hoa, đồi núi xanh ngút, cầu bắt ngang qua sông thường mang lại cảm xúc lãng mạn và mộng mơ. Hay các cảnh quan hoang vắng, trống trải và u tối thường gợi lên cảm giác nỗi buồn cô đơn. Bố cục tốt không chỉ làm bức ảnh phong cảnh trở nên cuốn hút mà còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến tâm hồn khán giả.

Chụp ảnh tối giản

Bố cục trong chụp ảnh tối giản là phong cách nhiếp ảnh tập trung sắp xếp các yếu tố trong khung ảnh một cách đơn giản, tối thiểu và tinh tế. Trong bố cục tối giản, nhiếp ảnh gia thường loại bỏ những yếu tố không cần thiết để tập trung vào ý tưởng, chủ đề chính hoặc đối tượng quan trọng nhất.

Bố cục tối giản thường sử dụng không gian trống để tạo cảm giác thư giãn và tập trung vào đối tượng chính. Hình ảnh thường có một số yếu tố cơ bản và không có sự phức tạp quá mức. Điều này tạo ra một cảm giác trật tự hài hòa trong bức ảnh. (Tác giả: Che Sergei)

Chụp ảnh đường phố

Bố cục đúng tạo cảm giác sống động cho bức ảnh chụp đường phố. Sử dụng các yếu tố chuyển động, nhịp điệu và đường nét độc đáo trong khung ảnh giúp thể hiện sự sôi động của cuộc sống đô thị.

Bên cạnh đó, bố cục tốt giúp tạo sự cân bằng giữa yếu tố con người và môi trường đường phố. Bằng cách này giúp thể hiện cuộc sống và sự tương tác giữa con người và đô thị. Đây là cách thể hiện mọi người sống cho cuộc sống của mình.

Ảnh sử dụng bố cục một phần ba để miêu tả đời sống thường ngày của người dân. Bên cạnh đó, bức ảnh cho một khoảng không trước mặt chủ thể. Điểm này tạo không gian cho chủ thể “hít thở” và cho người xem cảm giác thoải mái. (Nguồn ảnh: Flickr)

Chụp ảnh trừu tượng

Những hình ảnh trừu tượng thường tạo ra sự ẩn ý và cởi mở cho nhiều ý tưởng khác nhau. Nhiếp ảnh trừu tượng cho thấy được nhiều điều kỳ diệu trong thế giới quanh ta. Bằng cách sử dụng bố cục và trình bày sự trừu tượng, nhiếp ảnh gia cho ta thấy những góc nhìn không thể ngờ.

Bằng cách tận dụng đường nét của cầu thang và ánh sáng để tạo hình bóng đèn trong bức hình. (Nguồn ảnh: pinterest)

Nhiếp ảnh trừu tượng tập trung vào các yếu tố hình học, màu sắc, đường nét và các yếu tố trừu tượng khác thay vì đối tượng cụ thể. Chính vì vậy bố cục có vai trò cực kỳ quang trọng trong nhiếp ảnh trừu tượng.

Kết luận

Mọi thể loại nhiếp ảnh đều đòi hỏi một bố cục tốt để thể hiện sự tinh tế và ý nghĩa của bức ảnh. Những nguyên tắc bố cục này không phải là điều bắt buộc phải tuân theo. Bạn hoàn toàn có thể phá bỏ chúng nhằm tạo phong cách cho riêng bản thân mình. Nhưng trước khi bạn muốn phá bỏ quy tắc thì hãy hiểu được quy tắc.